5. Ten Ball
Ten Ball is een call-shot spelsoort, dat wordt gespeeld met de tien laagst genummerde ballen en de cue ball. De ballen worden aangespeeld in oplopende volgorde, de laagst genummerde bal op tafel moet als eerst geraakt worden om een legale stoot te bewerkstelligen. De speler die op legale wijze de 10-ball maakt, wint het rack. Als de 10-ball wordt gepot bij een legale break, zal de 10-ball worden gespot en speelt de brekende speler verder. Per shot mag slechts één bal gecalld worden (zie 5.5 Shots callen en ballen potten), behalve bij de break, waar geen bal mag worden gecalld.
5.1 Laggen voor de break
De speler die de lag wint, kiest wie het eerste rack breakt (zie 1.2 Laggen voor de break). Het standaard-format voor een wedstrijd is “alternate breaks” (zie bepaling 15. Volgorde van breaken).
5.2 Ten Ball rack
De objectballen worden gerackt in de vorm van een driehoek, waarbij de ballen zo dicht mogelijk bij elkaar geplaatst worden. De voorste bal ligt op de voetspot en de 10-ball ligt in het midden van de driehoek. De andere ballen worden willekeurig en zonder vast patroon in het rack geplaatst.
5.3 Break shot
De volgende regels gelden bij de break:
(a) de cue ball wordt bij de break in het hoofdveld geplaatst
(b) als bij de break geen bal wordt gepot, moeten ten minste vier objectballen ten minste één band raken, anders resulteert de break in een foul.
5.4 Tweede shot van het rack / push out
Als bij de break geen foul is gemaakt, mag de speler die direct na de break aan de beurt is, kiezen een “push out” te spelen. Hierbij maakt hij dit kenbaar aan de tegenstander of indien aanwezig de scheidsrechter, waarbij vervolgens regel 7.2 Verkeerde bal eerst en regel 7.3 Geen band na balcontact voor dat shot komen te vervallen. Als bij de push out geen andere foul wordt gemaakt, mag de inkomende speler kiezen wie de volgende bal zal spelen. Indien bij de push out de 10-ball wordt gepot, wordt deze gespot zonder verdere consequenties.
5.5 Shots callen en ballen potten
Ieder shot in het spel, m.u.v. de break, behoort te worden gecalld zoals omschreven in 1.6 Standaard call shot.
5.6 Safety
Met uitzondering van de break kan de speler bij elk shot in het spel “safety” callen, waarbij hij na legaal contact met de objectbal zijn beurt beëindigt. Echter, indien de speler hierbij de betreffende objectbal pot, heeft de inkomende speler de keuze om de tafel te accepteren en verder te spelen of de beurt terug te geven aan zijn tegenstander (zie 5.7 Verkeerd gemaakte objectballen).
5.7 Verkeerd gemaakt objectballen
Indien een speler het door hem gecallde shot mist, maar wel een objectbal pot, is zijn beurt beëindigd en heeft de inkomende speler de keuze om de tafel te accepteren en verder te spelen of de beurt terug te geven aan zijn tegenstander.
5.8 Voortgang van het spel
Als de speler op legale wijze een gecallde objectbal pot (behalve bij een push out, zie 5.4 Tweede shot van het rack / push out), blijft deze speler aan tafel voor het volgende shot en blijven eventuele andere gepotte ballen van tafel (m.u.v. de 10-ball, welke zal worden gespot). Indien hij op legale wijze de 10-ball pot (behalve bij een push out), wint hij het rack. Als de speler geen gecallde bal pot of een foul maakt, gaat de beurt naar de tegenstander. Indien geen foul was gemaakt, zal de tegenstander hierbij moeten verder spelen vanuit de positie waar de cue ball was blijven liggen bij het vorige shot.
5.9 Ballen spotten
Indien de 10-ball wordt gepot bij een foul, bij een push out, bij de break, zonder te zijn gecalld, of wanneer deze van tafel wordt gespeeld, wordt deze gespot (zie 1.4 Ballen spotten). Geen enkele andere objectbal wordt bij Ten Ball gespot.
5.10 Standaard-fouls
Indien de speler een standaard-foul maakt, gaat de beurt naar de tegenstander. Deze heeft dan cue ball-in-hand, waarbij de speler de bal op het gehele speelveld mag plaatsen (zie 1.5 Cue ball-in-hand). De volgende fouls zijn standaard-fouls bij Ten Ball:
- 7.1 Cue ball scratch of van tafel af
- 7.2 Verkeerde bal eerst – de laagst genummerde bal op tafel moet bij elk shot als eerst worden geraakt, m.u.v. een push out
- 7.3 Geen band na balcontact
- 7.4 Geen voet op de grond
- 7.5 Bal van tafel af – de enige van tafel gespeelde bal die gespot wordt, is de 10-ball
- 7.6 Het aanraken van ballen
- 7.7 Dubbele hit / vastliggende ballen
- 7.8 Duw-stoot
- 7.9 Nog in beweging zijnde ballen
- 7.10 Foutieve cue ball plaatsing
- 7.12 Keu op tafel
- 7.13 Niet aan de beurt
- 7.15 Langzaam spel
5.11 Ernstige fouls
Voor regel 7.14 Drie opeenvolgende fouls is de straf verlies van het huidige rack. Voor regel 7.16 Onsportief gedrag, zal de scheidsrechter een toepasselijke straf bepalen, afhankelijk van de ernst van de overtreding.
5.12 Patstelling
Bij een patstelling zal de oorspronkelijke breaker van het rack opnieuw breaken (zie 1.12 Patstelling).
